کمال گرایی چیست و چطور میتوان با آن مقابله کرد؟

کمال گرایی، کمال طلبی، کاملگرایی، ایدهآلطلبی یا بینقصگرایی از جمله رفتارهای مخربی است که فرد اهدافی بهصورت افراطی و غیرواقعگرایانه دارد، خود را برای رسیدن به آن مجبور میکند و درصورت شکست خود را مجازات میکند. کمال گرایی نقطه مقابل اعتمادبهنفس است؛ زیرا فرد برای رسیدن به اهداف خود همیشه استرس دارد، عزت نفس ندارد و از زندگی خود لذت نمیبرد.
طبق تحقیقات، کمال گرایان خود را با استانداردهای غیرواقعی بالا می برند و زمانی که به این باور برسند و اگر این استانداردها را رعایت نکنند حس متهم و مجرم به خودشان خواهند داشت، زمانی که کارشان آن طور که می خواهند پیش نرود، احساس گناه و شرم می کنند.
کمال گرایی مجموعهای از الگوهای فکریِ محکوم به شکست است که برای رسیدن به اهداف غیرواقعبینانه، شما را وادار به تلاش میکنند.
میتوانید از استراتژیهای زیر برای مقابله با کمال گرایی استفاده کنید:
1. به احساساتتان گوش دهید
هر زمان که نسبت به کاری، احساس اضطراب، غم یا ترس میکنید، از خودتان بپرسید که آیا هدفم بیش از حد سطح بالا نیست؟ شاید احساساتتان به شما بگویند که برای رسیدن به یک هدف غیرواقعبینانه به خودتان سخت میگیرید.
2. نسبت به خودتان ملایم و مهربان باشید
به خودتان زحمت بیشاز اندازه ندهید، شما نمیتوانید همه کارها را بیعیب انجام دهید؛ پس با خودتان مهربان باشید. برای کارهای خود ارزش قائل شوید و برای بدست آوردن موفقیتهای کوچک، به خودتان پاداش دهید. همچنین این را بدانید که حتی اگر تمام وقت زندگی خود را صرف انجام کار کنید، بازهم کامل و بدون نقص نخواهد بود.
3. از تفکر «همه یا هیچ» دست بکشید و در عوض به مفهوم «بعضی» روی بیاورید
خیلی اوقات که احساس شکست و ناامیدی میکنیم و متقاعد میشویم که باید پروژهی دردستانجام را کنار بگذاریم یا حداقل انجامش را بهتعویق بیندازیم، علتش این است که یکی دو چیز در حد انتظاراتمان خوب از آب درنیامده است و از اینرو سریع نتیجه میگیریم که پس کل پروژه منتفی است. اما یک سؤال: آیا اگر فقط یکی دو برگ یا حتی قسمت کوچکی از شاخهی یک درخت آسیب ببیند، عقلانی است که آن درخت را از ریشه قطع کنیم؟ بنابراین بهتر است که در نتیجهگیریهایتان از کلمهی «بعضی» استفاده کنید و مثلا بگویید: «بعضی قسمتهای کار داره خوب جواب میده، اما یه قسمتهایی نه.» و سپس هردو قسمت را مدنظر قرار بدهید.
4. اهداف واقعگرایانه داشته باشید
کمالگراها اهدافی انتخاب میکنند که رسیدن به آن اصلا امکانپذیر نیست. بعد از چند ماه عصبانی و مستأصل میشوند، چون هرچه تلاش میکنند، هدفشان هنوز خارج از دسترس است. راهحل این است که اهداف واقعی تعیین کنید.
5. از اشتباهات نترسید
اشتباهات بخشی از زندگی هستند و اگر ما شجاعت پذیرش آنها را داشته باشیم، میتوانند تجربیاتی غنی در اختیار ما بگذارند. اشتباهات در مقایسه با موفقیتها، درسهای بیشتری از زندگی و تواناییهایتان را به شما میآموزند.
6. آرام و خودجوش باشید
معمولا برای کمالگرایان، آرامبودن و داشتن خلاقیت کار سختی است. این دو نهتنها لازمهی یک زندگی سالم هستند، بلکه میتوانند سبب افزایش بهره وری و رفاه شما شوند.
7. خودتان را با افراد دیگر مقایسه نکنید
مقایسه کردن خود با افرادی که از نظر شما قهرمان هستند، باعث تشدید کمال گرایی میشود؛ پس خودتان را با کسی مقایسه نکنید و شخصیت خود را دوست داشته باشید.